Γιώργος Γεωργίου:Να αναδειχτεί το ΚΑΣΤΡΙ στα Ψαχνά Ευβοίας, και να εξασφαλιστεί η πρόσβαση και φωτισμός του

του Γιώργου Α Γεωργίου

Με αφορμή την πρόσφατη προγραμματική Σύμβαση που συνυπέγραψαν την περασμένη βδομάδα η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη και ο Περιφερειάρχης Στερεάς Ελλάδας Φάνης Σπανός και δώθηκε στη δημοσιότητα για την εκτέλεση του έργου: «Φωτισμός – Ανάδειξη του βραχώδους πρανούς του Κάστρου της νήσου Σκύρου μου ανακινήθηκε η ιδέα πρόταση για την ανάδειξη του πολύ σημαντικού Μνημείου στο ΚΑΣΤΡΙ, 2 χιλιόμετρα βορείως από τα Ψαχνά και σε υψόμετρο 273 μέτρα που έχει εγκαταλειφθεί. 

Αντικείμενο της σύμβασης  που υπογράφηκε είναι ο καθορισμός του νομικού πλαισίου συνεργασίας της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, η οποία χρηματοδοτεί το έργο του Καστρου Σκύρου, προϋπολογισμού 50.000€ με το Υπουργείο Πολιτισμού και την Εφορεία Αρχαιοτήτων Εύβοιας, που θα το εκτελέσει.

Σκοπός του έργου είναι η βελτίωση της πρόσβασης  και ασφαλούς επίσκεψης του μνημείου, όπως και η ολοκληρωμένη ανάδειξή του οχυρωμένου μνημειακού συνόλου, σε συνδυασμό με τις αναστηλωτικές εργασίες, που υλοποιούνται ήδη στον οχυρωματικό περίβολο του Κάστρου της Σκύρου.

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως αν το έργο τεθεί  υπό την αιγίδα της Περιφέρειας που ήδη έχει αποκτήσει, στο μεταξύ τεχνογνωσία με την ένταξη του Κάστρου  της Σκύρου, το Καστρί μπορεί να έχει την ίδια τύχη. 

Η θέση στο ΚΑΣΤΡΙ έχει στρατηγικά πλεονεκτήματα καθώς επιτρέπει την πανοραμική θέα μιας μεγάλης περιοχής στην κεντρική Εύβοια και επιπλέον έχει εξαιρετική φυσική προστασία.

Όπως πιθανολογείται  το κάστρο δημιούργησαν αρχικά οι Βυζαντινοί τον 9ο αιώνα. Γύρω του αναπτύχθηκε ο οικισμός, « τα Παλιά Ψαχνά» όπου μετακινήθηκε ο πληθυσμός από τη γειτονική αρχαία Μεσσαπία, καθώς τα δύσκολα εκείνα χρόνια ήταν περισσότερο εκτεθειμένη σε επιδρομές.

Σύμφωνα με τις πηγές επί Φραγκοκρατίας, τον 13ο και 14ο αιώνα, η οχύρωσή του ενισχύθηκε. Επί Ενετοκρατίας (τέλη 14ου, αρχές 15ου αιώνα) το κάστρο παρέμεινε ενεργό και ο οικισμός γνώρισε περίοδο ευημερίας.  Το σχήμα του κάστρου είναι μη κανονικό πολύγωνο. Η συνολική περίμετρος των τειχών είναι 300 μέτρα περικλείοντας μία έκταση γύρω στα 5,8 στρέμματα.
Η γκρεμισμένη σήμερα πύλη του ήταν στη βορειοδυτική πλευρά του περιβόλου, δηλαδή στην πιο προσβάσιμη πλαγιά του λόφου, μια που οι  υπόλοιπες είναι κρημνώδεις και εξαιρετικά δύσβατες. Τα τείχη είχαν μέσο πάχος 1,5 μέτρο.

Το κάστρο κατελήφθη με αγριότητα από τους Τούρκους το 1470, οι οποίοι το κατέστρεψαν αφού πρώτα κατέλαβαν και την Χαλκίδα και τον Καράμπαμπα. 

Στο κάστρο υπάρχουν υπόγεια  περάσματα του λόφου, μερικά από τα οποία σε σχολικές εκδρομές που πηγαίναμε τότε που ήμουν μαθητής τα έχω διασχίσει ως ένα σημείο, πέραν του οποίου είναι άβατα.

Το έργο σίγουρα απαιτεί γενναία χρηματοδότηση και έργα ανάπλασης. Σε πρώτη φάση όμως,  αυτό που  προέχει και  μπορεί να περιοριστούμε είναι να υπάρξει  ένα πέτρινο μονοπάτι που θα οδηγεί στην κορυφή διευκολύνοντας την ασφαλή πρόσβαση. Το μονοπάτι θα ξεκινά από τον δρόμο προς το Κοντοδεσπότι. Επιπλέον σε πρώτη φάση μπορεί να εκτελεστεί  η διαμόρφωση και μόνο του εμπρόσθιου μέρους (νότιο) των τειχών που βλέπουν  στη πόλη των Ψαχνών. Αν αυτό το εμπρόσθιο μέρος των τειχών ανακατασκευαστεί και φωτιστεί με την πανοραμική θέα που έχει το Καστρί, θα λάμψουν όλα τα Ψαχνά ! Ο συνδυασμός  ΦΩΣ ΚΑΙ ΠΕΤΡΑ και μάλιστα  τειχών αναδεικνύει τόσο τα Μνημεία αυτού του είδους που θα προσδώσει εξαιρετική αισθητική και  ιστορικότητα σε όλη την πόλη.

Επειδή έχω πειστεί για το ενδιαφέρον τόσο της Περιφέρειας όσο και της Δημοτικής αρχής  και των Συλλόγων και εθελοντών της πόλης για ανάδειξη του ιστορικού πλούτου της Μεσσαπίας, επαναφέρω αυτή την πρόταση και καλώ τις Αρχές να την εντάξουν ΑΜΕΣΑ  στις  προτάσεις για χρηματοδότηση σε συνεργασία με την Περιφέρεια Στερεάς ούτως ώστε με Κοινοτικούς πόρους και την συνδρομή και του Υπουργείου πολιτισμού να ενταχθεί για υλοποίηση το πρώτο μέρος του έργου.

Όπως κάποτε φάνταζε μύθος να αναστυλωθεί το ΚΡΙΕΖΩΤΕΙΟ στην Τριάδα που σήμερα καμαρώνουμε, ετσι μπορεί και το ΚΑΣΤΡΙ από στοιχειωμένο κάστρο να μεταμορφωθεί σε αχτίδα ΦΩΤΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ και ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ για  όλη την Μεσσαπία. Είμαι βέβαιος πως όλοι μπορούμε να συνδράμουμε αρκεί να αναληφθούν πρωτοβουλίες. Το οφείλουμε στην ιστορία, το οφείλουμε στον τόπο μας !