Ελλάδα – Τουρκία:Μια νίκη και μία ήττα (μέρος τρίτο)
Το 1987 σημειώθηκε μια νίκη της Ελλάδας επί της Τουρκίας. Ήταν τότε που ο Ανδρέας Παπανδρέου έδωσε τη διαταγή : Βυθίσατε το Χόρα. Ο Παπανδρέου εννοούσε αυτό που έλεγε και επέβαλε σιγή ασυρμάτου: “Αν το Χόρα μπει για έρευνα μέσα στα χωρικά μας ύδατα των 6 ναυτικών μιλίων, βυθίστε το”. Είναι γνωστή η ιστορία.
Οι Τούρκοι το κατάλαβαν και έδωσαν διαταγή να επιστρέψει το ερευνητικό σκάφος στα Στενά.
Το θέμα όμως δεν σταμάτησε εκεί και εξελίχθηκε σε μια μεγάλη διπλωματική ήττα της Ελλάδας.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Όπως είπαμε υπήρχε στο διεθνές δίκαιο από τον 17ο, 18ο αιώνα ένας εθιμικός κανόνας για κυριαρχία στα 3νμ και ήταν αποδεκτός από τα περισσότερα κράτη. Μερικά κράτη είχαν κάνει διαφορετικές ρυθμίσεις μεταξύ τους κυρίως για δευτερεύοντα ζητήματα δικαιωμάτων αλιείας κλπ. Αυτό ίσχυε μέχρι το 1982 όταν υπογράφηκε η διεθνής συνθήκη του Montego Bay που όριζε το δικαίωμα στα χωρικά ύδατα μέχρι 12νμ και 200νμ στην ΑΟΖ.
Μέχρι το 1936 η Ελλάδα είχε σιωπηρά δεχτεί τον εθιμικό κανόνα των 3νμ. Το ίδιο και η Τουρκία.
Το 1936 η Ελλάδα κήρυξε διεθνώς επέκταση των χωρικών της υδάτων στα 6νμ.
Οι Τούρκοι δεν αντέδρασαν. Τους συνέφερε κι αυτούς. Το 1964 όρισαν και αυτοί επίσημα τα 6νμ.
Έτσι είχε η κατάσταση μέχρι το επεισόδιο του 1987. Λίγες μέρες μετά τη στρατιωτική υποχώρηση της Τουρκίας ήρθε η απάντηση δια στόματος του τότε Τούρκου πρωθυπουργού Τουργκούτ Οζάλ:
“ ΟΚ”, δήλωσε, “Αν εμείς μπούμε για έρευνες μέσα στα δικά σας 6νμ θα μας βυθίσετε. Αν όμως εσείς τρυπήσετε το βυθό ένα μέτρο έξω από τα 6νμ, θα σας βυθίσουμε εμείς”.
Κι από τη στρατιωτική νίκη φτάσαμε στη μεγάλη διπλωματική ήττα. Ο Παπανδρέου αργότερα κατάλαβε το λάθος του γιατί είχε ήδη υπογραφεί τυπικά η συνθήκη του Montego Bay το 1982
για τα 12νμ και τα 200 ΑΟΖ που θα άρχιζε να ισχύει ουσιαστικά το 1995.
Αυτό ζητούσαν οι Τούρκοι και έκτοτε κάθε επέκταση πέραν των 6νμ θεωρείται αιτία πολέμου.
Το γνωστό casus belli.
Τι ισχύει τώρα πια ανάμεσα στις δυο χώρες ;
Προς το παρόν τα 6νμ, λέμε εμείς, και έχουμε δικαίωμα να πάμε στα 12νμ.
Οι Τούρκοι λένε ότι ισχύουν τα 6νμ της επίσημης δήλωσης ενός πρωθυπουργού μας και ότι δεν δεσμεύονται από τη Συνθήκη για 12νμ και 200 νμ ΑΟΖ.
Πάμε στο πρακτικό κομμάτι.
Η συγκεκριμένη αντιπαράθεση έχει βάση το χρήμα και το προσωπικό όφελος. Οι ιθύνοντες και
από τις δυο πλευρές δεν δίνουν δεκάρα για την πατρίδα τους και τα ιδανικά της. Αν δεν υπήρχαν ενδείξεις για εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα στο Αιγαίο το ζήτημα γι αυτούς θα είχε ελάχιστη σημασία, έως καθόλου. Ας μην τρέφουμε αυταπάτες.
Υπάρχουν τρεις επιλογές.
Η πρώτη είναι η καταφυγή στα όπλα για να διεκδικήσεις το δίκιο σου. Αυτό θα ήταν καταστροφή για τους λαούς και των δυο χωρών. Ολική καταστροφή. Τα μεγάλα αστικά κέντρα – Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, Αθήνα, Θεσσαλονίκη – είναι σε σε απόσταση βολής με τα σημερινά στρατιωτικά μέσα. Δεν χρειάζεται να πούμε περισσότερα.
Η δεύτερη είναι η προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Πολύ δύσκολο. Η Ελλάδα δεν έχει καταθέσει ποτέ φάκελο και η Τουρκία θεωρεί το εν λόγω δικαστήριο αναρμόδιο. Δεν διαφαίνεται κάποια προοπτική εδώ.
Η τρίτη είναι η διακρατική συνεννόηση. Κάτι που δεν έγινε ποτέ και ούτε πρόκειται γιατί καμιά πλευρά δεν κάνει πίσω. Και φυσικά υπάρχουν οι γνωστοί άγνωστοι που συντηρούν και εκμεταλλεύονται αυτή την κατάσταση πουλώντας όπλα τρομακτικού κόστους για να βγάλουμε τα μάτια μεταξύ μας αντί να συνεννοηθούμε κάνοντας μπίζνες και όχι πόλεμο. Και φυσικά γι αυτό το εξωφρενικό κόστος των εξοπλισμών υπάρχουν και οι ανάλογες μίζες το ύψος των οποίων είναι ασύλληπτο για τον κοινό άνθρωπο.
Φίλες και φίλοι, ας δούμε την ουσία.
Το Διεθνές Δίκαιο υπάρχει μόνο στα χαρτιά. Οι ισχυροί της γης το γράφουν στα παλιά τους τα παπούτσια. Το είδαμε πρόσφατα στη Συρία, το βλέπουμε και τώρα στην Ουκρανία. Όσο δίκιο κι αν έχει η Ελλάδα δεν πρόκειται να το βρει. Το βλέπουμε και στην Κύπρο εδώ και 50 χρόνια. Είμαστε μια χώρα β΄ στρατηγικής και δ΄ οικονομικής σημασίας σε αντίθεση με τους γείτονες που επί πλέον ξέρουν εδώ και χρόνια να τους παίρνουν όλους με το μέρος τους. ΟΛΟΥΣ!
Αν υπήρχαν πραγματικοί πατριώτες και στις δυο πλευρές οι δυο χώρες θα ζούσαν αρμονικά και θα ευημερούσαν. Οι Τουρκικές στρατιές του Αιγαίου θα είχαν αποσυρθεί 1000 χλμ μέσα κι εμείς θα είχαμε αποστρατικοποιήσει τα νησιά. Θα είχαμε πολλαπλασιάσει τις εμπορικές, τουριστικές και άλλες συναλλαγές σε επίπεδο δεκάδων δισεκατομμυρίων.
Όσον αφορά τα πετρέλαια και τους υδρογονάνθρακες – ΑΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΚΑΙ ΑΝ ΕΙΝΑΙ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΙΜΑ – δεν υπάρχει ούτε μια περίπτωση στο εκατομμύριο να βρίσκονται όλα τα κοιτάσματα σε Ελληνική επικράτεια και να μην υπάρχουν ούτε εκατό τετραγωνικά στην Τουρκική.
Ακόμα κι έτσι να είναι, μπορούν οι Τούρκοι να κάνουν γεωτρήσεις σ΄ αυτά τα 100 τετραγωνικά και να τραβάνε από ολόκληρο το κοίτασμα. Κι ένα παιδί του δημοτικού το αντιλαμβάνεται. Εκτός κι
αν ζούμε σε άλλο πλανήτη.
Αν οι δυο χώρες αποφασίσουν να εκμεταλλευτούν – κάνοντας καθαρές μπίζνες από κοινού – σε ό,τι υπάρχει – όπως έκανε το Ηνωμένο Βασίλειο με τη Νορβηγία, θα είναι πολύ πιο ισχυρές να διαπραγματευτούν και να διεκδικήσουν μεγαλύτερα ποσοστά από τους τρίτους που χαίρονται με την παρούσα κατάσταση και καραδοκούν για να μας τα πάρουν όλα μπιρ παρά, για να το πω και Τουρκικά.
Δεν μιλάω για καμιά εθνική παραχώρηση. Μιλάω για μπίζνες. Καθαρές μπίζνες.
Ολα αυτά, αν υπήρχαν πραγματικοί πατριώτες και στις δυο πλευρές…
… αν!
Β. Παπαμιχαήλ