“ΑΙΜΟΔΟΣΙΑ” (ΤΗΣ ΕΦΗΣ ΑΡΒΑΝΙΤΗ)

Με τον όρο Αιμοδοσία εννοούμε τη χορήγηση αίματος μέσω της μετάγγισης.
Αποτελεί ιδιαίτερο κλάδο της αιματολογίας με τεράστια ανάπτυξη τα
τελευταία 30 χρόνια.

Οι ανάγκες σε αίμα στη χώρα μας

Σε κάθε νοσοκομείο 2/10 ασθενείς κατά μέσο όρο χρειάζονται μετάγγιση.
Παράλληλα μόνο το 5% των ατόμων που θα μπορούσαν να είναι αιμοδότες
δίνουν αίμα. Οι ετήσιες ανάγκες της χώρας μας σε αίμα, ξεπερνούν πολύ
περισσότερο από τις 550.000 – 600.000 φιάλες. Οι ανάγκες καλύπτονται από
τις εξής πηγές: 50 % από το συγγενικό περιβάλλον των ασθενών, 40 %
από μεμονωμένους εθελοντές αιμοδότες καθώς και συγκροτημένους συλλόγους
εθελοντών αιμοδοτών, 5 % από τις ένοπλες δυνάμεις.

Οι
αυξημένες ανάγκες της χώρας μας δεν καλύπτονται πλήρως και βρισκόμαστε
στη δυσάρεστη θέση να εισάγουμε αίμα από τον Ελβετικό Ερυθρό Σταυρό,
πράγμα που δεν μας τιμά ως χώρα και είναι οικονομικά ασύμφορο. Για να
υπάρχει πάντοτε διαθέσιμο αίμα θα αρκούσε το 10% του πληθυσμού να
προσφέρει αίμα μια φορά το χρόνο.

Η συχνότητα που μπορεί ένας
αιμοδότης να δίνει αίμα είναι κάθε τρεις ή τέσσερις μήνες. Η ποσότητα
που παίρνεται, με τελείως ανώδυνο τρόπο, δεν ξεπερνάει τα 450
γραμμάρια(το 5% του συνολικού όγκου του οργανισμού). Πολλά πολύτιμα
προϊόντα (παράγωγα) παίρνονται από το αίμα, όπως το πλάσμα, τα ερυθρά
και λευκά αιμοσφαίρια, τα αιμοπετάλια, οι παράγοντες πήξης, η
γ-σφαιρίνη, η αλβουμίνη και άλλα.

Επιλογή αιμοδοτών

Η επιλογή των αιμοδοτών (ηλικία 18-60 ετών) γίνεται από ιατρό με
σκοπό την ασφάλεια του αιμοδότη και του ασθενούς. Απαιτείται το βάρος να
είναι τουλάχιστο 50 κιλά. Ο αιμοδότης πρέπει να είναι σε καλή υγεία
και απαλλαγμένος από μεταδοτικές ασθένειες. Εάν ο αιμοδότης λαμβάνει
φάρμακα, δεν σημαίνει ότι αναγκαστικά δεν μπορεί να προσφέρει αίμα. Σε
τέτοια περίπτωση είναι ορθό να ενημερώνεται ο γιατρός και το προσωπικό
που είναι υπεύθυνοι κατά την αιμοληψία.

Υπάρχουν γενικές αρχές
για τα άτομα που αποκλείονται από τη διαδικασία αιμοδοσίας είτε
προσωρινά είτε μόνιμα. Επειδή οι λεπτομέρειες στις ενδείξεις
αναπροσαρμόζονται, ο υποψήφιος αιμοδότης πρέπει να συμβουλεύεται το
προσωπικό της αιμοδοσίας που είναι το πλέον αρμόδιο για την επιλογή των
αιμοδοτών.

Διαδικασία αιμοδοσίας

Μετά από τη λήψη σύντομου ιατρικού ιστορικού, τη μέτρηση της
αρτηριακής πίεσης και του αιματοκρίτη ή της αιμοσφαιρίνης, ο γιατρός της
αιμοδοσίας κρίνει αν μπορείς να δώσεις αίμα τη δεδομένη στιγμή.

Πρόκειται για μια ανώδυνη διαδικασία που διαρκεί γύρω στα 10 με 15
λεπτά. Το μοναδικό ενόχλημα είναι ένα μικρό τσίμπημα από τη βελόνα και
μετά απλά ανοιγοκλείνεις τη γροθιά σου για να διευκολύνεις τη ροή του
αίματος. Το αίμα μετά την συλλογή του συντηρείται σε ειδικά ψυγεία (4-6
οC) για 35-42 ημέρες. Η αναπλήρωση του χαμένου όγκου γίνεται σε 10 μόνο
λεπτά, ενώ ο όγκος του πλάσματος αποκαθίσταται σε 12 ώρες και τα ερυθρά
αιμοσφαίρια σε 1 μήνα περίπου. Ο αιμοδότης μπορεί να δίνει αίμα πρωινές
ή απογευματινές ώρες. Πριν την αιμοδοσία πρέπει να έχει προηγηθεί
ελαφρύ γεύμα (π.χ. πρωινό).

Μετά την αιμοδοσία ο αιμοδότης
πρέπει να ακολουθεί τις συμβουλές του νοσηλευτικού προσωπικού. Να πάρει
την τροφή που του προσφέρεται, να μην αποχωρήσει από το Τμήμα αιμοδοσίας
πριν του το επιτρέψει το υπεύθυνο προσωπικό, να μην καπνίσει για μια
ώρα, να μην κάνει έντονη σωματική άσκηση την ημέρα της αιμοδοσίας, να
πάρει περισσότερα υγρά και καλό γεύμα την ημέρα της αιμοδοσίας, να
αποφύγει οινοπνευματώδη ποτά την ημέρα της αιμοδοσίας. Σε περίπτωση
αιμορραγίας από το σημείο φλεβοκέντησης, ο αιμοδότης θα πρέπει να
σηκώσει το χέρι ψηλά και να εφαρμόσει πίεση. Ο επίδεσμος μπορεί να
αφαιρεθεί μετά από 2-3 ώρες. Για οποιοδήποτε πρόβλημα ή απορία ο
αιμοδότης μπορεί να απευθύνεται στο νοσηλευτικό προσωπικό ή στο γιατρό
της αιμοδοσίας.

Μετά την πρώτη αιμοδοσία ο αιμοδότης
παραλαμβάνει ατομική κάρτα όπου αναγράφονται η ομάδα αίματος του και οι
μονάδες που έχει δώσει και την οποία πρέπει να κρατά κάθε φορά που δίνει
αίμα ή όταν χρειαστεί αίμα για τον ίδιο ή συγγενή πρώτου βαθμού.

Γιατί να γίνω εθελοντής αιμοδότης;

Επειδή δεν υπάρχει ακόμη φάρμακο που να μπορεί να αντικαταστήσει το αίμα.

Επειδή θέλω να βοηθήσω τους χιλιάδες συνάνθρωπών μου που έχουν ανάγκη από αίμα.

Επειδή θεωρώ προσωπική του ευθύνη την κάλυψη της χώρας μας σε αίμα από την εθελοντική αιμοδοσία και μόνο.

Επειδή πρόκειται για μια ανώδυνη και ακίνδυνη διαδικασία, που διαρκεί
λίγα λεπτά, αλλά από μια φιάλη μπορεί να σωθούν τρεις ανθρώπινες ζωές.

Βιβλιογραφία
Αλίκη Καλλινίκου – Μανιάτη, 2001. Ιατρική των μεταγγίσεων.
Αλεξάνδρα Τζιμογιάννη – Ιωαννίδου, Γιώργος Μπόλλας, 2005. Αιμοδοσία.

Έφη Αρβανίτη
Νοσηλεύτρια