Ελλάδα-Τουρκία:Ποιος έχει δίκιο; (Μέρος δεύτερο)
Είναι η δεύτερη φορά που αναφερόμαστε σ΄ αυτό το θέμα, φίλες και φίλοι του psaxna.gr
Σκοπός της μικρής αυτής στήλης είναι να ενημερώσει τους φίλους της ποιο είναι το νομικό καθεστώς αυτή τη στιγμή στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Πρώτα απ΄ όλα υπάρχουν μερικοί όροι του Διεθνούς Δικαίου που ο πολίτης πρέπει να γνωρίζει.
1) Χωρικά ύδατα. Με αυτόν τον όρο εννοούμε μια νοητή γραμμή , παράλληλη προς την ακτή, που ορίζεται αυτή τη στιγμή διεθνώς στα 12 ναυτικά μίλια και στην οποία το κράτος έχει πλήρη κυριαρχικά δικαιώματα. Αναφέρεται επίσης και ως Αιγιαλίτιδα Ζώνη.
2) Υφαλοκρηπίδα. Με αυτό τον όρο εννοούμε το βυθό και το υπέδαφος κάτω από τα χωρικά ύδατα. Κι εδώ το κράτος έχει πλήρη δικαιοδοσία.
3) ΑΟΖ. Με αυτό τον όρο εννοούμε την αποκλειστική οικονομική ζώνη που μπορεί να επεκτείνεται στα 200 νμ από τις ακτές ενός κράτους και αφορά διαφορετικά θέματα όπως δικαιώματα έρευνας, οικονομικής εκμετάλλευσης στην αλιεία, πετρέλαια, υδρογονάνθρακες κλπ. Είναι περισσότερο οικονομικής παρά κυριαρχικής σημασίας.
Πάμε στη νομική αντιδικία μεταξύ των δυο χωρών να δούμε πως ρυθμίζεται από το διεθνές δίκαιο.
Αυτή τη στιγμή ισχύει διεθνώς η σύμβαση για το δίκαιο της θάλασσας που συμφωνήθηκε στο Μontego Bay της Τζαμάικα. Υπογράφτηκε στις 10-12- 1982 με ισχύ από τις 16-11- 1994. Πριν από αυτή τη διεθνή ρύθμιση υπήρχε ένα εθιμικό δίκαιο των 3νμ από τον 18ο αιώνα εκτός αν δυο κράτη είχαν συμφωνήσει κάτι διαφορετικό μεταξύ τους.
Σ΄ αυτή τη διεθνή συνθήκη ορίζεται ότι όλα τα κράτη που έχουν ακτογραμμή, έχουν δικαίωμα να επεκτείνουν τα χωρικά τους ύδατα στα 12νμ (Άρθρο 121 παρ 2). Η Ελλάδα προσυπέγραψε. Η Τουρκία, όχι.
Το γεγονός όμως ότι δεν προσυπέγραψε δεν σημαίνει ότι δεν δεσμεύεται από το διεθνές δίκαιο και την πρακτική που ακολουθούν πάνω από 150 κράτη. Και πράγματι η Τουρκία έκανε χρήση αυτού του δικαιώματος στον Εύξεινο πόντο και στην Νοτιοανατολική Τουρκία αναγνωρίζοντας έτσι έμμεσα το δικαίωμα στα 12νμ. Προς την Ελλάδα όμως έχει ανακοινώσει ότι η επέκταση στα 12νμ στο Αιγαίο είναι αιτία πολέμου (casus belli).
Αυστηρά νομικά κρίνοντας, η Ελλάδα έχει δίκιο εδώ.
Το πρόβλημα με την ΑΟΖ είναι διαφορετικό. Όπως είπαμε, σύμφωνα με την παραπάνω συνθήκη κάθε κράτος έχει δικαίωμα επέκτασης της ΑΟΖ στα 200 νμ. Αν και οι δυο χώρες ασκήσουν αυτό το δικαίωμα τότε υποχρεωτικά το Αιγαίο θα πρέπει σε πολλά σημεία να κοπεί στα δυο γιατί η απόσταση ανάμεσα στα δυο κράτη είναι μικρότερη.
Τι γίνεται με το Καστελόριζο:
Σύμφωνα πάντα με την παραπάνω συνθήκη όλα τα νησιά έχουν χωρικά ύδατα και ΑΟΖ με την προϋπόθεση ότι κατοικούνται έστω και από λίγους ανθρώπους. Δηλαδή το Καστελόριζο έχει χωρικά ύδατα και ΑΟΖ. Το ίδιο όμως έχει και η Τουρκία με μια ακτογραμμή εκατοντάδων χιλιομέτρων σε απόσταση αναπνοής από το νησί. Αν το λέγαμε πιο σχηματικά, τα χωρικά ύδατα και η ΑΟΖ της Τουρκίας καταπίνουν κυριολεκτικά τα χωρικά ύδατα και την ΑΟΖ του νησιού. Πιο απλά, για να πάει ένα Ελληνικό καράβι στο Καστελόριζο περνάει από την ΑΟΖ της Τουρκίας!
Σ΄αυτή τη περίπτωση γίνεται εθιμικά μια διακρατική συμφωνία, όπως μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της Νορβηγίας στη Βόρεια Θάλασσα και πάμε στο 50-50 που αποτελεί και δεδικασμένο. Η δική μας περίπτωση είναι νομικά πιο δύσκολη γιατί έχουμε ένα νησί με δικαιώματα που χωράει ολόκληρο μέσα στα δικαιώματα ενός άλλου πολύ μεγαλύτερου κράτους. Αν δεν υπάρχει μια λογική διακρατική συμφωνία τότε υπάρχουν δυο λύσεις : η μια του δικαστηρίου της Χάγης και η άλλη των όπλων όπου αντιλαμβανόμαστε όλοι ότι δεν είναι όλο το δίκιο δικό μας και θα υποστούμε τις συνέπειες εθνικώς και διεθνώς. Ολοι -μα όλοι – θα στηρίξουν έμμεσα την Τουρκία για τους γνωστούς λόγους. Μια ματιά στο χάρτη αρκεί για να καταλάβουμε τις γεωγραφικές διαστάσεις του νομικού προβλήματος.
Το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει υπογράψει σύμφωνο καθορισμού ΑΟΖ με το Ισραήλ και την Αίγυπτο δεν αναιρεί το δικαίωμα της Τουρκίας να διεκδικεί βάσιμα μια μεγάλη ΑΟΖ ανάμεσα σε Ρόδο και Κύπρο , δυτικά και κυρίως ανατολικά του Καστελόριζου.
Και θα την πάρει, να είστε σίγουροι γι αυτό.
Μετά από την επιγραμματική παρουσίαση του θέματος θα ήθελα να συνοψίσω:
Στο θέμα των 12 νμ στο Αιγαίο η Ελλάδα έχει το διεθνές δίκαιο με το μέρος της. Στο θέμα της ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο όπου υπάρχουν αποδεδειγμένα εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα μάλλον θα πρέπει να αντιληφθούμε ότι είτε μας αρέσει είτε δεν μας αρέσει έχουν και οι άλλοι δικαιώματα στην περιοχή.
Φίλες και φίλοι, αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει μηχανισμός επιβολής του διεθνούς δικαίου όταν αυτό παραβιάζεται, όπως γίνεται με το εσωτερικό, κρατικό δίκαιο μιας χώρας. Γι αυτό υπάρχουν και οι διεθνείς συνθήκες τις οποίες τα σοβαρά κράτη τηρούν και ζουν αρμονικά μεταξύ τους.
Στο επόμενο άρθρο θα δούμε που βασίζεται η Τουρκία και απειλεί με πόλεμο την Ελλάδα. Βασίζεται στο διεθνές δίκαιο ή στο δίκαιο του ισχυρού; Μπορεί η Ελλάδα να προχωρήσει στα 12 ναυτικά μίλια κάνοντας το Αιγαίο κλειστή Ελληνική λίμνη ή θα προσκρούσουμε σε “πρακτικά” προβλήματα; Μήπως κι εμείς παραλογιζόμαστε νομίζοντας και πιστεύοντας τον μισθοφορικό Ελληνικό τύπο ότι αν υπάρχει κάτι εκμεταλλεύσιμο στο Αιγαίο το έδωσε όλο ο θεός στα Ελληνικά χωρικά ύδατα των 6 ή 12 ναυτικών μιλίων και δεν άφησε τίποτα στα διεθνή ύδατα ούτε έδωσε ένα εκατοστό στους άπιστους Τούρκους; Μήπως θα πρέπει να ξυπνήσουμε από το όνειρο και την ψευδαίσθηση;
Συνέχεια στο επόμενο άρθρο.
Β. Παπαμιχαήλ.
Υγ. Παράκληση για πολλοστή φορά σε όσους θέλουν να σχολιάσουν, να διαβάζουν πιο προσεκτικά το κείμενο. Αλλιώς γράφονται απερισκεψίες και άλλα αντ΄ άλλων. Η ανάλυση του άρθρου δεν αποτελεί πατριωτική και ιστορική τοποθέτηση αλλά ρεαλιστική υπενθύμιση της διεθνούς νομολογίας.