Το λασποχώρι του χιονιά
Αφορμή για το σημερινό άρθρο ήταν δυο επισημάνσεις του Σταμάτη πριν από λίγες μέρες. Η πρώτη έλεγε: Καλωσορίσατε στη Ζιμπάμπουε. Και η δεύτερη: Ευτυχώς που χιόνισε για να καλυφθούν τα χάλια μας.
Πικρές αλήθειες, φίλοι αναγνώστες.
Τα Ψαχνά είχαν την τύχη πριν 35 περίπου χρόνια, χάρη στις προσπάθειες και τη διορατικότητα κάποιων ανθρώπων της εποχής, να γίνουν μια μικρή πανεπιστημιούπολη. Δόθηκε η ευκαιρία αλλά … πέρασε και δεν ακούμπησε. Ακόμα και στο ξεκίνημα οι περισσότεροι κάτοικοι ήταν βλακωδώς αρνητικοί. Σαν τον καχύποπτο, λόγω αποξένωσης, χωρικό που βλέπει με δυσπιστία όποιον θέλει να τον πλησιάσει. 35 ολόκληρα χρόνια (μια γενιά) και δεν έχει αλλάξει τίποτα στη νοοτροπία των κατοίκων ούτε στη νοοτροπία των διοικούντων. Οι περισσότεροι φοιτητές ήταν παιδιά της Αθήνας. Δεν ήταν οι καλύτεροι φοιτητές από πλευράς βαθμολογίας αλλά είχαν τον αέρα της πόλης. Άλλοι τρόποι, άλλες σκέψεις, άλλες συμπεριφορές, άλλα ήθη. Λόγω επαγγέλματος είχα την ευκαιρία να γνωρίσω πολλούς φοιτητές. Αν μπορούσα να κάνω μια συλλογή από σχόλια θα έφτιαχνα μια μαύρη βίβλο γεμάτη ντροπιαστικές παρατηρήσεις.
Η πλειοψηφία των κατοίκων δεν δέχτηκε καμιά απολύτως επίδραση απ΄αυτή την ευκαιρία κοινωνικής αναβάθμισης. Ήμασταν χωριό, παραμείναμε χωριό. Ένα λασποχώρι που δεν θέλει να αλλάξει. Μια ξεκομμένη κοινωνική ομάδα που κοροϊδεύει αυτό που δεν μπορεί να είναι και ίσως να μην γίνει ποτέ. Ένας συνοικισμός του κάμπου χωρίς παράδοση, χωρίς ταυτότητα.
Δεν είναι όμορφο χωριό τα Ψαχνά. Ρίξτε μια ματιά στους πλαϊνούς παράδρομους και στα σκουπίδια που είναι μαζεμένα μέσα στο μικρό ποτάμι στη γέφυρα προς Τριάδα. Δεν χρειάζεται να αναρτήσουμε φωτογραφίες, θα γίνουμε ρεζίλι. Και αυτό δεν οφείλεται σε έλλειψη χρημάτων. Από αυτά είχαμε αρκετά λόγω της αγροτικής οικονομίας, λόγω των παρακείμενων βιομηχανικών μονάδων, λόγω ΤΕΙ κλπ. Αυτό που μας έλλειπε ήταν και είναι το επίπεδο κοινωνικής μόρφωσης. Δεν μιλάω για πανεπιστημιακά διπλώματα. Μιλάω για καλλιέργεια και ευγένεια της ψυχής. Μιλάω για την κοσμική ωριμότητα του συνόλου των κατοίκων.
Πάει αρκετός καιρός πού έκανα το λάθος να προσφέρω έναν καφέ στους γονείς κάποιου φοιτητή σε μια καφετέρια της πλατείας. Σε μια στιγμή τους κόπηκε το αίμα. Πετάχτηκαν όλοι οι πελάτες της καφετέριας στον αέρα αλαλάζοντας με άναρθρες κραυγές επειδή ένας Σενεγαλεζοουρουγουανός έβαλε ένα γκολ στον Πλατανιά ή ένας Σερβοκροατολιθουανός έβαλε ένα καλάθι στο Ρέθυμνο. Δεν μπόρεσα να καταλάβω τι ακριβώς. Ξεφτιλιστήκαμε.
Υπάρχουν, φίλοι αναγνώστες, μικρές πανεπιστημιουπόλεις στην Ευρώπη που ο πολύς κόσμος αγνοεί. Δεν εννοώ τα μεγάλα πανεπιστημιακά κέντρα. Εννοώ μικρές πόλεις, μικρότερες από τη Χαλκίδα: Tübingen, Durham, Aix en Provence κλπ. Ρίξτε μια ματιά στις εικόνες του διαδικτύου και θα πάθετε εγκεφαλικό συγκρίνοντάς τες με το δικό μας το χάλι. Δεν φιλοδοξώ φυσικά να γίνουμε Tübingen. Απέχουμε έτη φωτός. Και δεν φταίει μόνο η πολιτεία. Φταίμε κι εμείς οι ίδιοι. Φταίμε γιατί δεν θέλουμε να ξεκολλήσουμε από το ρυπαρό τέλμα που μας περιβάλλει-κοινωνικό και οικιστικό. Φταίμε γιατί δεν διδάσκουμε τα παιδιά μας να μιλάνε σωστά και να σκέφτονται σωστά. Περπατάς στο δρόμο και σε πιάνει απελπισία να ακούς νεαρά παιδιά να χρησιμοποιούν βαρβαρικές εκφράσεις με την προφορά των παππούδων τους σε έναν τόπο που απέχει μόλις μια ώρα από την πρωτεύουσα. Φταίμε γιατί ποτέ δεν επιλέξαμε τους κατάλληλους ανθρώπους να διοικήσουν. Κι αν κάποιος λίγο πιο αναβαθμισμένος έβαζε υποψηφιότητα δεν έπαιρνε ούτε το ένα δέκατο των ψήφων ενός στελέχους μιας τοπικής ποδοσφαιρικής ομάδας ή ενός ημιαγράμματου συνδικαλιστή του άθλιου πανεπιστημίου της αμαρτωλής ΛΑΡΚΟ. Θυμηθείτε την προηγούμενη δημοτική αρχή. Δεν ήταν σε θέση να διοικήσουν ούτε μια στάνη με πρόβατα. Φυσικά με την συγκατάθεση των δημοτών. Τα αποτελέσματα τα είδαμε λίγο αργότερα αλλά ήταν πια αργά. Και το άκρον άωτον της ειρωνείας είναι ότι εξακολουθούν και εμφανίζονται δημόσια σαν να μην συνέβη τίποτα. Χωρίς τύψεις, χωρίς αιδώ, ίσως και χωρίς επίγνωση. Και συνεχίζουν απτόητοι. Ίσως, πάλι, κάτι περισσότερο έχουν καταλάβει από τον γράφοντα. Δεν εξηγείται διαφορετικά.
Για να ξεκολλήσουμε από το τέλμα, φίλοι αναγνώστες, δεν αρκεί μόνο να έχεις χρήμα και θέληση. Χρειάζεται όραμα και κυρίως βίωμα. Δεν ξέρω αν γίνομαι κατανοητός αλλά για να το απλοποιήσω εξηγώ ότι είναι απαραίτητο να έχεις ζήσει μια κατάσταση για να μπορέσεις να την πραγματώσεις. Πρέπει να έχεις βιωματική γνώση. Με ανθρώπους που δεν μπορούν να σταθούν έξω από τα στενά γεωγραφικά όρια ενός δήμου κάτι τέτοιο φαντάζει πολύ δύσκολο. Απελπιστικά δύσκολο.
ΥΓ: Ζητώ συγγνώμη αν δεν είμαι ευχάριστος αλλά δυστυχώς έτσι έχουν τα πράγματα.
Aix en Provence
Tübingen