«Το θέατρο στα Ψαχνά» (Άρθρο του Σταύρου Παπασηφάκη για την θεατρική παράσταση Ραντεβού στα Ψαχνά)
Το άρθρο γράφει ο συνταξιούχος Δάσκαλος Σταύρος Παπασηφάκης με αφορμή την θεατρική παράσταση “Ραντεβού στα Ψαχνά” που παρουσιαστηκε στην πλατεία των Ψαχνών κατα την διάρκεια των Πολιτιστικών εκδηλώσεων “Μεσσαπεια 2019”
Διαβάστε το:
Τον Ιούνιο του 1987, το μονοθέσιο Δημοτικό Σχολείο της Μακρυμάλλης είχε ανεβάσει σε διασκευή μου,[ii] το έργο του Αλεσάντρο Κασόνα: «Τα δέντρα πεθαίνουν όρθια». Αφού λοιπόν παίχτηκε η παράσταση στην αίθουσα του σχολείου, μας ζητήθηκε από το Δήμο να την κατεβάσουμε και στα Ψαχνά. Μας πρότειναν δε να παρουσιάσουμε το έργο στην Κεντρική Πλατεία Ψαχνών. Αρνήθηκα. Τους εξήγησα ότι δε γίνεται από τη μία κάποιοι άνθρωποι να καταθέτουν την ψυχή τους και από την άλλη κάποιοι άλλοι να τρώνε σουβλάκια ή να πίνουν τον καφέ ή το ποτό τους. Το έργο ανέβηκε στην αυλή του Γυμνασίου Ψαχνών. Η εξέδρα στήθηκε από οικοδόμους του συνοικισμού, τα σκηνικά είχαν γίνει από τα χέρια μας, ο φωτισμός και η μικροφωνική ήταν δικά μου. Αυτό δεν εμπόδισε σε τίποτε πάνω από διακόσους περίπου φίλους μας να έρθουν και να παρακολουθήσουν ΘΕ – Α – ΤΡΟ!!!
Αυτό το γράφω με αφορμή τη θεατρική παράσταση που παρακολουθήσαμε φέτος. Η θεατρική ομάδα του Δήμου έχει μπει από την αρχή σε λάθος βάση. Την πρώτη χρονιά επιλέχθηκαν τρία μονόπρακτα που είχαν γραφτεί κυριολεκτικά στο πόδι. (εκτός ίσως από το πρώτο) Τη δεύτερη χρονιά επιλέχθηκε έργο του παλαιού ελληνικού εμπορικού κινηματογράφου. Σε όλα, μα σε όλα τα σεμινάρια θεάτρου του ΥΠΠΟ που έχω παρακολουθήσει, οι σκηνοθέτες και οι δραματουργοί μας έλεγαν ότι πρέπει, οι νέες ιδίως, θεατρικές ομάδες να αποφεύγουν δια ροπάλου τα έργα αυτά, γιατί απλά οι θεατρικοί συγγραφείς της εποχής ήξεραν από πριν ποιος θα παίξει τον πρωταγωνιστικό κυρίως ρόλο και έγραφαν τα έργα «κουστούμι». Έτσι όποιος κληθεί σήμερα να παίξει το Ζήκο ας πούμε, είναι χαμένος από χέρι. Η σύγκριση γίνεται apriori και η ήττα είναι βέβαιη. Το ερώτημα προκύπτει αβίαστα. Δεν πρέπει να ανεβαίνουν αυτά τα έργα; Πρέπει, όταν έχουν καιρό να παρουσιασθούν ή όταν υπάρχει νέα σκηνοθετική ή πειραματική άποψη. Με ξένισε επίσης το ότι από την πλατεία των Ψαχνών, έως την πλατεία της Καστέλας είδα δύο βερσιόν του ίδιου έργου. Δε μπορώ να καταλάβω επίσης γιατί είναι «μαλωμένοι» με τα έργα ρεπερτορίου.
Φέτος για τον άλφα, το βήτα ή τον ωμέγα λόγο δεν ετοιμάστηκε έργο. Η δήλωση ότι ανέβηκε ένα έργο με πέντε μόλις πρόβες έχει διττή ανάγνωση. Πρώτον οφείλουμε να συγχαρούμε το σκηνοθέτη και τους ηθοποιούς που έκαναν αυτή την υπερπροσπάθεια, με το όποιο αποτέλεσμα. Μήπως όμως θα ήταν καλύτερα να αρνηθούν; Η όλη προσπάθεια μπορεί να φέρει τελικώς τα αντίθετα αποτελέσματα. Οι ηθοποιοί ας πούμε να πεισθούν ότι αυτό είναι θέατρο. Να πεισθούν ότι το 2019 είναι ηθοποιοί της commedia dell’ arte. Οι προσπάθειές τους εφεξής να είναι επιφανειακές και ρηχές αφού η «Σεφερλιάδα» αποδίδει. Το να παρουσιάζεις όμως ένα έργο που γράφτηκε στο πόδι και που δεν ετοιμάστηκε επαρκώς, προσβάλλει τους θεατές. Δεν θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται το αισθητικό τους κριτήριο με αξιοπρέπεια; Δεν καλείς το κοινό να δει μία παράσταση που δεν την έχεις ετοιμάσει επιμελώς, που το έργο αρνείται να σταθεί στα πόδια του και που η σκηνοθετική άποψη κρέμεται στον αυτοσχεδιασμό και στηρίζεται στα γκαγκ.[iii]
Όταν κατεβάζεις το επίπεδο, εθίζεις το κοινό σου σε ένα άλλο είδος θεάτρου. Δεν προάγεις το θέατρο, το υποβιβάζεις. Αν δεν έχουμε να πούμε κάτι είναι προτιμότερο να σωπαίνουμε. Το θέατρο, με αυτή τη μορφή, καθώς και άλλες από τις εκδηλώσεις του Ιουλίου πρέπει να κλείσουν τον κύκλο τους. Αν το 1987 παρακολουθούσαμε «τα δέντρα πεθαίνουν όρθια» και το 2019 το …«ραντεβού στα τυφλά» οπωσδήποτε κάτι δεν πάει καλά και οι εμπλεκόμενοι πρέπει να ταρακουνηθούνε…
Η υποκριτική τέχνη, άλλοτε έχει τοποθετηθεί στις υψηλότερες εκφάνσεις της καλλιτεχνικής δημιουργίας και άλλοτε έχει συνδυαστεί με τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα της χυδαιότητας και της έλλειψης ηθικής. Η θέση του ηθοποιού σε μια κοινωνία είναι το μέτρο για το επίπεδο του πολιτισμού της και της αξίας του ανθρώπου μέσα σε αυτήν.
Σ.Π.Παπασηφάκης
[i] Θεωρώ ότι έχω χρέος να πω κάποια πράγματα. Ξέρω ότι θα στενοχωρήσω ενδεχομένως κάποιους από τους γνωστούς και τους φίλους μου. Αν όμως καταφέρω να τους ταρακουνήσω λίγο, αυτό, σε βάθος χρόνου, θα ωφελήσει περισσότερο από τη στενοχώρια που θα τους δώσω.
[ii] Χρειάστηκε μα περιοριστεί λίγο η έκταση του έργου για να μπορούν να το φέρουν εις πέρας παιδιά δημοτικού σχολείου.
[iii] Ο σκηνοθέτης κάτω από τις «δοσμένες συνθήκες» δε μπορούσε να κάνει και τίποτε άλλο. Οι ηθοποιοί δε είναι αξιέπαινοι. Κάποιοι μάλιστα έχουν πληρώσει από την τσέπη τους για να εκπαιδευθούν και να γίνουν καλύτεροι.
Πηγή: pavlosapostolou.blogspot.com