Πούρνος-Μακρυκάπα-Πάλιουρας:«Όταν κλείνει ένα σχολείο…»

Οι γονείς στον Πούρνο ανησυχούν. Θα ανοίξει το σχολείο ή όχι;

Δεν υπάρχει λογικός άνθρωπος στον πλανήτη είτε πολίτης , είτε διοικητικός που να επιθυμεί το κλείσιμο ενός σχολείου. Δικαιολογημένα αγωνιούν οι γονείς και οι μαθητές. Αυτό θα σημάνει καθημερινή μεταφορά σε άλλο σχολείο, ταλαιπωρία, χάσιμο χρόνου κλπ.
Υπάρχουν όμως και άλλες πτυχές στο πρόβλημα. Το κλείσιμο ενός σχολείου φανερώνει την μείωση του τοπικού πληθυσμού λόγω υπογεννητικότητας ή μετανάστευσης. Το φαινόμενο στις μέρες μας έχει λάβει δραματικές διαστάσεις και η πολιτεία – κεντρική και τοπική- παρακολουθεί υποκριτικά, σκόπιμα και σαδιστικά ή παθητικά, ανήμπορα και αδιάφορα. Μπορεί να βρεθεί κάποια λύση προσωρινή αλλά το μέγιστο πρόβλημα της ερήμωσης του χωριού δεν αντιμετωπίζεται. Ένα κλειστό σχολείο, όπως και ένα κλειστό στρατόπεδο θυμίζουν καταθλιπτικούς χώρους φαντασμάτων. Εκεί που κάποτε ακούγονταν φωνές παιδιών, νεαρών ανθρώπων, εκεί που κάποτε γίνονταν σκέψεις και οράματα, εκεί που κάποτε διαμορφώνονταν συναισθήματα, όνειρα και χαρακτήρες , εκεί που κάποτε υπήρχε ζωή, γέλιο, κλάμα, ελπίδα και αγωνία, τώρα υπάρχει ένα πεθαμένο σκηνικό γεμάτο εγκατάλειψη, σπασμένα παράθυρα, πεσμένους σοβάδες, σαπισμένα από τη σκουριά κάγκελα και ένα προαύλιο πνιγμένο από αγριόχορτα.
Παρόμοιες σκηνές έζησε η Ελλάδα μετά την αλληλοφαγωμάρα και κυρίως από το 1955 μέχρι το 65-70. Τώρα το δράμα επανέρχεται με διαφορετική μορφή. Το αποτέλεσμα είναι το ίδιο. Οι τάσεις δείχνουν ένα ρεύμα, δυστυχώς, μη αναστρέψιμο. Πικρό να το λες, σκληρό να το ζεις και ακόμα πιο οδυνηρό να παίρνεις οριστικές αποφάσεις.
Επειδή ασχολούμαι με την παιδεία εδώ και 30 χρόνια περίπου (από προσωπική επιλογή και όχι αναγκαστικά) θα ήθελα να διατυπώσω μερικές σκέψεις σε ένα ελεύθερο διάλογο με κάθε ενδιαφερόμενο δημότη.
Αγαπητοί γονείς από τον Πούρνο, επιτρέψτε μου να επισημάνω και μερικά προβλήματα όσον αφορά τη λειτουργία ενός μικρού σχολείου. Υπάρχουν μονοθέσια, διθέσια, τριθέσια κλπ σχολεία σε μικρά χωριά της περιφέρειας. Μπορεί οι γονείς να αποφεύγουν την ταλαιπωρία του πήγαινε- έλα, αλλά δεν είναι μόνο αυτό που πρέπει να λάβουμε υπ΄όψη. Λίγα παιδιά σε ένα σχολείο σημαίνει ταυτόχρονη συνεκπαίδευση στον ίδιο χώρο με άλλα παιδιά διαφορετικής ηλικίας και, κατ’ επέκτασιν, διαφορετικής ικανότητας αντίληψης. Σ’ αυτή την περίπτωση το διδασκαλικό έργο καθίσταται πολύ δύσκολο όση καλή διάθεση κι αν έχουν μαθητές και δάσκαλοι εξ αιτίας της έλλειψης χρόνου. Ποιος να πρωτοκάνει τι; Αυτό φαίνεται αμέσως μόλις τα παιδιά μπουν στο γυμνάσιο και εκεί διαπιστώνεται ότι η δουλειά σε ένα εξαθέσιο σχολείο είναι πολύ πιο συστηματική και αποδοτική. Τα παιδιά των μικρών σχολείων πρέπει να τρέξουν για να καλύψουν τη διαφορά. Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι η δουλειά σε ένα εξαθέσιο σχολείο είναι άψογη αλλά τουλάχιστον έχει γίνει διδασκαλία σε ένα πιο ομοιογενές επίπεδο με τον αριθμό ωρών που προβλέπεται.
Ένα άλλο, εξ ίσου σοβαρό πρόβλημα είναι αυτό της κοινωνικοποίησης των παιδιών. Λίγα παιδιά σημαίνει μια μικρή, κλειστή κοινωνική ομάδα ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΤΟΝ ΑΕΡΑ ΚΑΙ ΤΗ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΤΡΟΠΟΥ ΖΩΗΣ. Θέτω το θέμα από την καθαρά πρακτική του πλευρά και τη εμπειρία αρκετών χρόνων. Τα παιδιά των μικρών περιφερειακών σχολείων χρειάζονται συνήθως περισσότερο χρόνο για να ενταχθούν σε μια ευρύτερη σχολική ομάδα. Στον εικοστό πρώτο αιώνα η ευρύτερη κοινωνικοποίηση και συναναστροφή πρέπει να γίνεται αρκετά νωρίς. Κατά τη γνώμη του γράφοντος από το νηπιαγωγείο. Σε διαφορετική περίπτωση αυτή η διαφορά φάσεως στην ένταξη και στο συμβαδισμό με άλλα παιδιά μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες. Ίσως εδώ η Κατερίνα Μούτουπα ως πιο ειδική στο θέμα μπορεί να μας δώσει κάτι πιο συγκεκριμένο καθώς , όπως προανέφερα , θέτω το θέμα από την καθαρά εμπειρική του πλευρά.
Θα δώσω δυο παραδείγματα. Στο γυμνάσιο Μακρυκάπας έχουν απομείνει 15-16 παιδιά. Είναι καλύτερα ή χειρότερα; Έχω μαθητές που λένε ότι ναι μεν υπάρχουν κάποια πρακτικά πλεονεκτήματα αλλά από την άλλη ο εκπαιδευτικός ανταγωνισμός είναι υπό διωγμόν. Φυσικά εννοώ τον υγιή ανταγωνισμό που γίνεται μεγαλύτερος όσο πάμε σε μεγαλύτερες πόλεις με αποτέλεσμα κάποια στιγμή , για πολλούς και διαφόρους λόγους, τα παιδιά των αστικών περιοχών να υπερτερούν σε εκπαιδευτικές εμπειρίες και ωριμότητα την ώρα των αποφάσεων και εξετάσεων.
Ένα άλλο παράδειγμα είναι αυτό του πανέμορφου δημοτικού σχολείου στον Πάλιουρα όπου συγκεντρώνονται και τα παιδιά από τα γύρω χωριά. Από συζητήσεις με γονείς διαπιστώνεται ότι το σχολείο λειτουργεί άψογα. Τόσο εκπαιδευτικά όσο και κοινωνικοπολιτισμικά. Τα παιδιά έχουν γνωριστεί καλά μεταξύ τους, έχουν φτιάξει μια μεγάλη κοινότητα, ανταλλάσσουν επισκέψεις και έχουν ξεπεραστεί οι τοπικίστικες προκαταλήψεις του τύπου: Τα παιδιά από τους Καθενούς είναι έτσι ενώ τα παιδιά από τον Αϊ Θανάση αλλιώς και άλλες τέτοιες ανοησίες. Γονείς και μαθητές είναι ευχαριστημένοι.
Θα πρότεινα στους γονείς από τον Πούρνο να επικοινωνήσουν με το σύλλογο γονέων του σχολείου στον Πάλιουρα και να ανταλλάξουν τις αγωνίες και τις εμπειρίες τους. Βρεθείτε και με τους άλλους γονείς από γειτονικά χωριά- Μίστρος, Θεολόγος κλπ – και διαμορφώστε μια άποψη με βάση το πετυχημένο εγχείρημα του Πάλιουρα. Από τους τοπικούς «ιθύνοντες» μην περιμένετε τίποτα. Δεν είναι σε θέση να προτείνουν μια τέτοια συνάντηση με συγκεκριμένο αντικείμενο τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα του μικρού και του μεγάλου σχολείου. Απλά παρακολουθούν τις αποφάσεις και για να φαίνονται κάνουν και καμιά μεταφορά. Μέχρι εκεί.
Βρεθείτε με τους άλλους γονείς, συζητήστε, αποφασίστε και κάνετε τις προτάσεις σας. Η μόρφωση και το μέλλον των παιδιών είναι η μόνη ελπίδα που έχει απομείνει σ’ αυτόν τον λεηλατημένο τόπο. Αυτός πρέπει να είναι ο μοναδικός γνώμονας και στόχος έστω κι αν απαιτεί θυσίες. Το ζητούμενο είναι τι είναι πιο ωφέλιμο για τα παιδιά και μόνο για τα παιδιά.
Αυτή είναι η θέση ενός απλού πολίτη που, φυσικά, δεν διεκδικεί το αλάθητο. Όλες οι αντιρρήσεις είναι σεβαστές αρκεί να είναι αιτιολογημένες.
Όπως λέμε στα Αγγλικά : «…when a door is closed, another is open».