Μια πονεμένη ιστορία του βουνού και της στάνης
Μπήκαν τα γίδια στο μαντρί, τα πρόβατα στη στρούγκα, Χρυσούλα μ΄ κι αδερφούλα…
τραγουδάει η δημοτική μούσα.
Όλη η Ελλάδα το έχει τραγουδήσει. Τα πράγματα όμως δεν είναι τόσο απλά.
Είπαμε καλοκαίρι είναι, διακοπές είναι, ας μειώσουμε λίγο τις εντάσεις. Είναι δεκαπενταύγουστος. Είναι η γιορτή του καλοκαιριού, γιορτή της συμβολικής μητέρας όλου του κόσμου.
Ας ξεχαστούμε λιγάκι.
Πίσω από το γνωστό δημοτικό τραγούδι, λοιπόν, κρύβεται μια πονεμένη ιστορία.
Ξεκίνησε ο βοσκός να μαζεύει το κοπάδι του όπως κάθε σούρουπο αλλά εκείνη τη μέρα κάτι δεν πήγαινε καλά.
Η ηρωίδα της ιστορίας δεν αγνάντεψε, δεν επέστρεψε την ώρα που έπρεπε για να βοηθήσει να μπουν τα γίδια στο μαντρί.
Τι έγινε; Γιατί δεν φάνηκε ;
Στο τραγούδι δεν φαίνεται τι ακριβώς ήταν η Χρυσούλα. Ήταν αδερφή ή μήπως ήταν μια κρυφή αγαπημένη που την αποκαλούσε έτσι ο ποιητής για να μας δείξει πόσο δικιά του την ένιωθε; Άλλωστε η λέξη σταυραδερφός – σταυραδερφή δεν δείχνει συγγένεια εξ αίματος αλλά εξ όρκου. Οπότε μάλλον πρόκειται για ερωτική ιστορία.
Στο τέλος , πάντως, μαθαίνουμε ότι η Χρυσούλα έκανε ένα πραξικόπημα που δεν άρεσε καθόλου.
Η Χρυσούλα δεν ήταν στα καθήκοντά της αλλά την είδαν να γλυκομιλάει με το λήσταρχο Χρήστο Νταβέλη.
Κι αν ο ποιητής ήταν αδερφός, η Χρυσούλα παρέβη ηθικούς κανόνες της εποχής κάνοντας κάτι χωρίς την έγκριση του αδερφού. Μεγάλο ατόπημα, τότε.
Κι αν ο ποιητής ήταν απλά ερωτευμένος, τότε έχουμε μια σκληρή , έμμεση απόρριψη εκ μέρους της. Μεγάλο άδειασμα ψυχής. Πολύ δύσπεπτη χυλόπιτα. Και τότε και πάντα.
Τι να κάνουμε; Έτσι είναι ο κόσμος. Και τώρα και πάντα.
Μεγάλη φίρμα ο Χρήστος σε όλη την Αττική του 19ου αιώνα. Ένας Ρομπέν των Δασών της εποχής, Φυσικό είναι να γοητεύει τις γυναίκες .
Τι να σου κάνει ένας ταλαίπωρος βοσκός, είτε είναι αδερφός είτε ερωτευμένος ;
Τη συνέχεια της ιστορίας δεν την ξέρουμε αλλά τα ευκόλως εννοούμενα…
Όπου ο φτωχός και η μοίρα του. Και τότε και τώρα και πάντα.
Διαβάστε τους πραγματικούς στίχους :
Μπήκαν μωρέ μπήκαν
τα γίδια στο μαντρί
τα πρόβατα στη στρούγκα
Χρυσούλα μ΄ κι αδερφούλα
Κι η Χρύ-μωρέ κι η Χρύσω
δεν αγνάντεψε
η Χρύσω μ΄ δεν εφάνη
να ροβολάει στη στάνη
Ροβόλα τα, ροβόλα τα
τα γίδια και τα πρόβατα
ροβόλα τα, ροβόλα τα
τα γίδια τα λιανώματα
Ρωτα- μωρέ, ρωτάτε
τους τσοπάνηδες
και τις τσοπανοπούλες
βλάχους και βλαχοπούλες
μην εί- μωρέ, μην είδατε
τη Χρυσαυγή
τη Χρύσω τη μικρούλα
και τη σταυραδερφούλα
Νεψές, μωρέ, νεψές
προψές την είδαμε
σε μια ψηλή ραχούλα
Χρυσούλα μ΄ κι αδερφούλα
Και γλυ- μωρέ και
γλυκοκουβεντιάζανε
μαζί με το Νταβέλη
το Χρήστο το λεβέντη…
Ροβόλα τα, ροβόλα τα
τα γίδια και τα πρόβατα
ροβόλα τα, ροβόλα τα
τα γίδια τα λιανώματα
Καλή συνέχεια του καλοκαιριού, φίλες και φίλοι.
Και να μην έχουμε τα περσινά.
Η εβδομάδα που ακολουθεί είναι πολύ χαρούμενη για το psaxna.gr.
Μείνετε συντονισμένοι.
Στο μεταξύ βρήκα και έναν άλλο στίχο παρόμοιο που έλεγε “μπήκε, μωρέ, μπήκε η τίγρη στο κλουβί”…
χα χα χα χα χα…
Β. Παπαμιχαήλ