«Λογοτεχνικά Χριστούγεννα»
Η γιορτή των Χριστουγέννων με την ονειρική εορταστική ατμόσφαιρα που την περιβάλλει και τον ιδιαίτερο θρησκευτικό και ηθικό συμβολισμό της, πολύ γρήγορα βρήκε τη δική της θέση στο λογοτεχνικό σύμπαν. Πολλά είναι τα λογοτεχνικά κείμενα που έχουν συνδεθεί με την ημέρα των Χριστουγέννων και θεωρούνται πλέον κλασσικά εορταστικά αναγνώσματα.
Ξεκινούμε με την ίδια την βιβλική ιστορία της Γέννησης, η οποία αποτελεί μια γοητευτική ιστορία της συνάντησης του θείου με το ανθρώπινο στοιχείο μέσα στο φτωχικό περιβάλλον του καθημερινού ανθρώπου της εποχής. Πολύ συχνά αναπτύσσονταν και άλλες σχετικές ιστορίες, όπως εκείνη του τέταρτου μάγου που έχασε το δρόμο, τι συνέβη όταν οι μάγοι γύρισαν στην πατρίδα τους κτλ.
Τα «Χριστουγεννιάτικα κάλαντα» του Τσαρλς Ντίκενς, που γράφτηκαν το 1843, θεωρούνται από πολλούς το βιβλίο που καθιέρωσε τον εορτασμό των Χριστουγέννων στη σύγχρονη εποχή. Η ιστορία του γερο-τσιγκούνη Σκρουτζ που παίρνει μαθήματα από τρία φαντάσματα την παραμονή των Χριστουγέννων για να αλλάξει άρδην τρόπο ζωής, έχει γνωρίζει αλλεπάλληλες εκδόσεις, διασκευές, θεατρικές, κινηματογραφικές και τηλεοπτικές μεταφορές.
Τα χριστουγεννιάτικα διηγήματα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη βρίσκονται πρώτα στις αναγνωστικές προτιμήσεις των Ελλήνων αναγνωστών εδώ και δεκαετίες. Τοποθετημένα κυρίως στο νησί καταγωγής του, τη Σκιάθο, παρακολουθούμε τις ιστορίες απλών ανθρώπων του 19ου αιώνα που πολύ συχνά λόγω της φτώχιας και των οικονομικών δυσκολιών που αντιμετωπίζουν αδυνατούν να γιορτάσουν και να χαρούν τη μεγάλη αυτή γιορτή. Ξεχωρίζουν «Το χριστόψωμο», «Στο Χριστό στο κάστρο», «Η Ντελησυφέρω», «Το γιαλόξυλο», «Της κοκκώνας το σπίτι».
Ο αξεπέραστος Ρώσος ψυχογράφος Φιόντορ Ντοστοστογέφσκι, γνωστός για την πίστη και το ένθερμο θρησκευτικό του συναίσθημα έχει αφιερώσει ένα διήγημά του στα Χριστούγεννα. Στο διήγημά του «Το παιδί στο χριστουγεννιάτικο έλατο του Χριστού» αφηγείται την ιστορία ενός φτωχού αγοριού που ζει σε άθλιες συνθήκες με την άρρωστη μητέρα του και πώς στο τέλος βρίσκει την πραγματική ευτυχία.
Πολύ γνωστό και αγαπημένο παραμύθι με χριστουγεννιάτικο θέμα είναι «Το κοριτσάκι με τα σπίρτα» του κορυφαίου Δανού παραμυθά Χανς-Κρίστιαν Άντερσεν. Το φτωχό κοριτσάκι που παλεύει να επιβιώσει μόνο του πουλώντας σπίρτα και η τραγική του κατάληξη έχει συγκινήσει και θα συγκινεί πάντα τους αναγνώστες κάθε ηλικίας.
Η «Παραμονή Χριστουγέννων» (1832) του Νικολάι Γκόγκολ είναι μια νουβέλα από την Ουκρανία όπου ο διάβολος επιχειρεί έναν τελευταίο γύρο θριάμβου προτού επιστρέψει στην κόλαση (νύχτα Χριστουγέννων γαρ), αλλά ο Θεός βρίσκει τον τρόπο να ακυρώσει όλα τα σχέδιά του και να διακηρύξει την απέραντη αγάπη του, η οποία θα αποτρέψει τους κακούς και θα φωτίσει τους δίκαιους.
Η «Έμμα» (1815) της Τζέιν Όστεν είναι ένα μυθιστόρημα από την παλαιά Αγγλία όπου μια χριστουγεννιάτικη βραδιά με πολύ χιόνι μια παρέα νέων θα ζήσει τις χαρές της ηλικίας της, ανταλλάσσοντας μυστικά και ψέματα που αντανακλούν τα κοινωνικά ταμπού αλλά και τα ρομαντικά ιδεώδη της εποχής: φινιρισμένο γράψιμο και ανάγλυφα χτισμένοι χαρακτήρες.
Στον «Καρυοθραύστη» του Ε.Τ.Α. Χόφμαν μέσα στη νύχτα ο ξύλινος καρυοθραύστης με τη μορφή στρατιώτη που χάρισε ο νονός της στην Κλάρα ζωντανεύει και την οδηγεί σε έναν κόσμο απόκοσμης ομορφιάς και περιπέτειας.
Γραμμένο στις αρχές του περασμένου αιώνα από την Κυρία Ανρί ντε λα Βιλ ντε Μιρμόν, το διήγημα «Ο Μικρός Κλέφτης των Χριστουγέννων» ανήκει στη συλλογή «Χριστουγεννιάτικες Ιστορίες», ένα βιβλίο με κλασικά διηγήματα που αξίζει μικροί και μεγάλοι να διαβάσουμε. Ένα αγόρι, μεγαλωμένο με τις μαγικές ιστορίες της μητέρας του, περιπλανιέται μια νύχτα Χριστουγέννων στον απαγορευμένο τόπο με τις μάγισσες, την Τερουκόλ. Από κείνη τη μέρα, η ζωή του αλλάζει. Ο Γιανουλέ θα προδώσει τους δικούς του ανθρώπους, θα γίνει κλέφτης και θα περιπλανηθεί ως την άκρη της γης κυνηγημένος από το κρίμα του. Ως τη στιγμή που κάποια άλλα Χριστούγεννα, θα επιστρέψει μετανιωμένος στη ζεστασιά του σπιτικού του, για να ξαναβρεί την αγάπη και τη χαμένη του αθωότητα.
Τα «Γράμματα από τον Αη Βασίλη» (1976) του Τζ. Ρ. Ρ. Τόλκιν αποτελούν μια συλλογή από επιστολές που έγραψε ο Άγγλος συγγραφέας κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του 1920 και του 1930 για τα παιδιά του. Οι επιστολές τυπώθηκαν τρία χρόνια μετά τον θάνατό του και εξιστορούν τις περιπέτειες τις οποίες αντιμετωπίζουν ο Αη Βασίλης και οι βοηθοί του σε ένα σκηνικό με εντυπωσιακά χρώματα και παράξενα ελκυστικές μορφές, που θυμίζουν τους μυθιστορηματικούς ήρωες του Τόλκιν.
Χαρούμενες γιορτές!